İkinci El Drone Alırken Nelere Dikkat Edilmeli?

Çok önemli bir konuyla daha karşınızdayım. Malum dolandırıcılar bu hobide de çok ve mağdur edilen hobidaşlarımızın sayısı azımsanmayacak kadar var.

Facebooktaki drone gruplarımızda ara ara böyle dolandırılma vakaları ile karşılaşıyoruz.

Genelde bu hadise Sahibinden ve LetGO üzerinden meydana geliyor, facebook kaynaklı vakaların sayısı oldukça az.

İlk kez drone hobisine girecek olanlar bu konuda oldukça risk altında aslında. Bu yazıyı o yüzden kaleme aldım. 

Hadi başlayalım.

Bu yazıda neler öğreneceğiz?

1. Dronun piyasa fiyatı nasıl öğrenilir
2. Dronu bulduk, alırken nelere dikkat etmek gerekir
3. Herşey tamam, peki ödeme ve kargo durumu nasıl olacak
4. SHGM kaydı ne zaman yapılmalı (500 gram ve üstü dronlar için)

Dolandırılmamak için en önemli husus almak istediğiniz dronun piyasa fiyatını bilmekten geçer. Her geçen gün büyüyen hobi camiamıza eklenen yeni kullanıcılar doğal olarak piyasa fiyatlarına hakim değil.

1)Piyasa Araştırması

DJI Spark modelini örnek alacağız. Öncelikle google’a girip Spark’ın sıfır fiyatının ne kadar olduğunu öğrenmemiz lazım. Atıyorum kafadan en ucuz 3000, en pahalı 3500 TL olarak mağazadan mağazaya değişen fiyatlar görebilirsiniz. Burada dikkat edeceğimiz husus dronun hangi paketinin fiyatına baktığımız. Combo paket (fazla bataryalı ve aksesuarlı) ile standart paket fiyatlarını karıştırmayın ve bunları kendi arasında fiyat değerlendirmesini yapın. Combo paketler her zaman daha pahalıdır doğal olarak.

Bir mağazada 3000 TL olan drone diğer mağazada 3500 TL olabilir, aynı üründür ama fiyat bu kadar farkedebilir. Bu konuda satıcıların kendilerince sebepleri var. Buraya takılmayalım isteyen istediği fiyata satar sonuçta.

X mağazasında 2.el spark buldunuz ve fiyatı da size uygun geldi diyelim. Hemen google’da x firması ile ilgili şikayet var mı diye yorumlara bakın. Herhangi bir bilgi bulamadıysanız ya da daha fazla bilgi sahibi olmak istiyorsanız facebook gruplarımıza gelin.

20’den fazla drone grubu vardır facete. Benim de uzun süredir üye olduğum ve aktif paylaşım yaptığım DJI Türkiye ve DRONE AKADEMİ gruplarını önerebilirim. Bu gruplara katılın ve “X firmasından drone almayı düşünüyorum tecrübesi olanlar, sorun yaşayanlar ya da memnun olanlar var mı” gibi bir post açın. Eminim elbet yorum yapacak birileri çıkacaktır. Satış yapan firmalar uzun yıllardır belli zaten çoğunu tanıyoruz, bir ön görümüz var. Satıcı firma değil de kişi de olabilir, onun da referanslarını sorabilirsiniz.

Yine bu 2 grubun DJI Türkiye Bit Pazarı ve Drone Akademi Bit Pazarı adında drone ve akseusarlarının alım satım ilanlarının olduğu gruplara muhakkak üye olun. Yüksek üye sayısına sahip oldukları için piyasadaki ilanların %95’ine ulaşma imkanınız olacaktır.

Sahibinden ve LetGO gibi mecralarda da geri kalan %5 lik satış ilanlarını görebilirsiniz. Buralara da bakmanızı tavsiye ederim piyasa araştırması yaparken.

2) Alırken Nelere Dikkat Etmemiz Gerekir?

DJI Spark üzerinden devam edelim. Artık piyasa değerini öğrendik varsayıyorum. Hem 2.el hem de sıfır fiyatına hakimiz.

Satıcıya neleri sormalıyız?

• İlk soru: Kazası ya da değişeni var mı? (2.el araba alıyormuş gibi düşünün)

1.senaryo: Kazasız olabilir ama değişeni vardır. Mesela pervaneler yıpranmıştır, eğrilmiştir, yarılmıştır vs sonuçta değişim olmuştu. Ya da Mavic Pro’larda olduğu gibi kronik flex kablo sorunu vardır değişmiştir.

Flex kablo: gimbalda(kamerada) görüntü aktarımını sağlayan 150 TL’lik basit film kablodur. Kazalarda genelde bozulur, yırtılır, kopar vs. Ama Mavic Pro’larda hiç kaza yapmadan da meydana gelebiliyor hasarı, özellikle 2 yıl üzeri olan yaşlarda (kafaya takılacak bir sorun değil).

2.senaryo: Kazalı ama kırımsız olabilir. Mesela benim düşürdüğüm Mavic Mini gibi. Sinyal gitmiş, drone düşmüş ama çizik dahi olmadan sadece 1 adet pervanem kırılmıştı. Böyle basit bir kazası olabilir (takılacak bir kaza değil).

3.senaryo: Kaza sonrası hafif hasarlı kırım yaşanmıştır. Mesela kasa çatlamış olabilir, kanat kırılmış olabilir, motor kapağı kaybolmuş olabilir. Bunlar basit tamir ve parça değişimleri ile iyi bir teknisyen elinde sorunsuz halledilebilen durumlar olup sonraki uçuşlarda sorun yaratmaz. Cihaz sıfırlanmış gibi olur ama tabi piyasası düşer. Tramer kaydı vardır yani öyle düşünün 😀

4.senaryo: Kaza sonrası ağır hasarlı kırım yaşanmıştır.

Örneğin;

• Gimbal(kamera) kırılmış ya da kopmuş olabilir.
• Çarpışma sensörlerinde hasar olmuş olabilir.
• Göle ya da denize düşüp sıvı teması sonrası anakart sorunu ya da IMU ve Compass çiplerde ağır hasar meydana gelip değişim yaşanmış olabilir.
• Kumanda çalışmıyor ya da joysticklerde bozukluk, içteki yay kopması vs gibi durumlar olabilir.

Tüm bunları öğrenerek fiyatı tekrardan gözden geçirmeniz ve gerekirse yeni teklif sunmanız icap eder.

Eğer tamir görmüş cihazı alacaksanız,

• Muhakkak neyin değiştiğini, kazanın ne tip bir kaza olduğunu öğrenin (100 metreden serbest düşüş, duvara çarpma veya sıvı teması gibi).
• Değişim sonrası çalışmayan aksamı var mı bunu sorun (gimbal kafa hareketi tam mı ya da sensörler aktif çalışıyor mu gibi).
• Video kaydı ve fotoğraf çekme sorunu var mı?
• SD kart okuma sorunu var mı? (darbeye bağlı soket hasarı olabilir)
• Drone hava da sabit durabiliyor mu yoksa bir yöne çekme yapıyor mu? (çok önemli bu, böyle cihazlardan uzak durun derim)

Bizde bir tabir vardır “ drone havada teslim edilir ” bunu unutmayın!

• İkinci soru: eksik aksesuar var mı?

• Kutu içeriği tam mı? (eksik pervane, kablo, adaptör gibi)
• Kutusu var mı? (garanti için önemli)
• Garantisi devam ediyor mu ediyorsa faturası mevcut mu? (Unutmayın elinizde fatura yoksa teknik servisler garanti kapsamında değerlendirme yapmaz ve ücretli tamir önerirler) Faturayı kaybettim derse “lütfen aldığınız yerle iletişime geçip e-fatura alarak bana mail atın” şeklinde talepte bulunun. Ben böyle yaptım 2. Spark dronumu alırken.

Unutmayın ki önlem sizin tarafınızdan alınacak bir eylemdir, yarın bir gün yaşanabilecek aksilikte kimseden size acımasını beklemeyin. İşinizi sağlama alın.

• Üçüncü soru: bataryalar ne durumda?
• Batarya dolum sayıları kaç?

DJI dronlarda firma verisine göre 200 doluma kadar bir batarya sorunsuz kullanılabilir deniyor. Bilinçli bir kullanıcının elinde 300-350 bile olur performansında düşüş olsa da. Fakat batarya sağlığına önem vermeden kullanan birinin elinde 20 dolumda bile batarya bayatlayabilir. Bunu bir sonraki bölümde daha detaylı açıklayacağım. Tavsiyem max 60 dolumdaki bataryaları alın. 100’den fazla dolumu olanlara ise hiç bakmayın derim.

• Batarya hücrelerindeki voltaj dengesi?

Genel olarak hobi dronları 3 hücreli bataryalardan oluşur. Her bir hücrenin voltaj değerlerini dronun kendi uygulaması üzerinden görebiliyoruz (DJI ve Xiaomi marka dronlarda bu özellik mevcut). Bu voltaj değerlerinin resmini isteyerek bataryaların hücreleri arasındaki voltaj dengesine bakabilirsiniz.

Eğer 1 hücrede diğerlerine göre düşük voltaj var ise ve bu balance charger cihazlarla şarj/deşarj yapılarak düzeltilemiyorsa bayat ya da performası düşük bataryadır, almayın derim. Bu uyarılarımı dronuna ek batarya alacak olan kullanıcılar da uygulayabilir.

• Şişmiş bataryaları almayın

Deforme olmuş, kasası çatlamış ya da şişerek bombe yapmış bataryalardan kendi sağlığınız için uzak durun. Drone gitse sorun değil de yangına kadar götürebilecek ciddi problemler yaratır bu tarz sorunlu piller.

Deforme ve hücre voltaj hasarı olan bataryayı istemediğinizi belirterek satıcıdan yeni bir teklif alabilirsiniz. Tabi her satıcı kabul eder mi bu durumu bilemem. İşin güvenliğinden anlayan, bu konuların önemini bilen, ahlaklı ve dürüst satıcılar sizi anlayacaktır. Güvenilir ve referansı olan kişilerden alışveriş yapın.

3) Ödeme Ve Kargo Aşaması

En başından söylemeliyim ki bu basamak tamamiyle  karşılıklı güven üzerine kurulu kısım. Satıcı parayı almadan malı göndermek istemezken (kendince haklı), alıcı da ürün gelmeden parayı göndermek istemez (o da haklı). Bu yüzden alacağınız mağazayı ya da kişiyi araştırın, referanslarını sorun diyorum. Sonra ah vah edersiniz.

Bugüne kadar 9 adet drone sattım. Bu 9 dronun 8’inde parayı önceden aldım sonra ürünü yolladım. 1’inde ise alıcının yaşadığı şehirde arkadaşım vardı ona kargo ettim, alıcı ondan bakarak aldı ve parayı arkadaşıma teslim etti.

Yani hem biraz sıkıntılı hem de güvene dayalı işler. Ben youtube videoları çektiğim için güven konusunda şanslıyım açıkçası insanlar rahatlıkla alıyor, tanıyorlar beni artık. Ama piyasada aldatıcı tipler çok.

Tavsiyelerim:

• En önemlisi, piyasadan saçma bir şekilde ucuz olan dronlardan uzak durun. %99 dolandırıcıdır. Ucuz alacak kadar zengin değilim lafı hatırınıza gelsin 😊
• Mümkün mertebe kendinizin test ve kontrol edebileceği cihazlara yönelin yani kendi şehrinizden ya da atlayıp gidebileceğiniz yakın çevrenizden alışveriş yapın.
• Böyle bir imkan yoksa farklı ilden bir drone beğendiyseniz orada yaşayan arkadaşlarınızdan cihazı görmesi ve test etmesi için talepte bulunun. Drondan anlayan bir tanıdık yoksa facebook gruplarımızda orada yaşayan kişilerden ricada bulunun (böyle şeyler aramızda yapılıyor). Belki kimse yardımcı da olmayabilir o ayrı ama şansınızı deneyin. Bu yüzden facebook gruplarımızda aktif olun çevre edinin. Yardım eden her zaman yardım bulur merak etmeyin. Paylaşımcı olun.
• Satıcı eğer sizden kapora talep ediyor ve bu konuda ısrarlıysa engelleyin geçin. %99 dolandırıcıdır. Denemesi bedava…
• Alacaksınız ama içiniz rahat değil diyelim. Satıcıdan whatsapp üzerinden dronla ilgili video ve ek resimler isteyin. Uçarken ki videosu vs gibi. Zaten dolandırıcıların çoğu böyle teferruatlara girmez bir an önce tokatlama derdindedir, sizle uğraşmaz. Dürüst adam ise malının arkasındadır. Siz yine de video attı diye kimseye %100 güvenmeyin o ayrı.
• Ürünü alacaksanız ödemeyi muhakkak banka üzerinden yapın. Kötü niyetli insanlar tarafından nakit ödemeler sonrası “paramı vermedin” gibi saçmalıklarla uğraşmazsınız ve elinizde dekont olur. Bankanızdan EFT yaparken açıklama kısmına not düşün.

Örnek: DJI Spark drone ödeme tutarı

Böylelikle parayı yolladınız ama size drone gelmezse avukata verdiğinizde elinizde resmi belgeler olur.

• En önemlisi kargo size ulaştığında VİDEO KAYDI EŞLİĞİNDE kutuyu açın. Sonra “vay efendim ben sana sağlam cihaz yolladım, ben bilmem kardeşim, banane” gibi saçmalıklarla uğraşmak zorunda kalmazsınız. Elinizde kanıt olur. Belki kargo firması taşırken zarar vermiş de olabilir, onlara karşı da elinizde koz olur. Unutmayın ki size sağlam cihazın resimlerini gösterip çöp cihazlar kargolanabilir. Ülkemizde telefon siparişlerinde salatalık çıktığını gördü bu gözler 😉

4) SHGM (Sivil Havacılık) Kaydı

Bu kısım “kalkış ağırlığı” 500 gram ve  üzeri olan dronlar için geçerli (Amerika’da 250 gr bu sınır).

500 gr ve üzeri ağırlıkta bir drone satın alındığında,

1. Sıfır olarak aldıysanız edindiğiniz tarihten itibaren 3 gün içinde SHGM sitesi iha bölümünden kaydını yapmak zorundasınız. Aksi taktirde 5 bin TL gibi bir cezası var.
2. 2.el olarak aldıysanız ve sizden önce kullanan kişi kaydını yapmamış ise(normalde yapmış olmalıydı) siz kayıt yapmak zorundasınız. Sanki siz birinden değilde kendiniz almış gibi kayıt yapmış oluyorsunuz yani.
3. 2.el olarak aldınız ve sizden önceki kayıt yapmış ise size devir etmek zorunda cihazı. Drone size kargo ile ulaştığı gün satıcı SHGM sistemi üzerinden devir yapar, sizde onaylarsınız.

500 gr ve üzeri dronları kayıtsız uçurmak YASAKTIR ve adli işlem başlatılır. Para cezası da cabası.

Kırımsız uçuşlar…

Yazar: Voyagerdoc